نویسنده کتاب: قیوم واسعی 

«رباب» نامی بسیار آشنا در افغانستان و اکثریت کشور های شرقی بوده و حد اقل در افغانستان، هند، پاکستان، تاجکستان و ایران کسی نیست که با نام رباب آشنا نبوده و یا تعریف ساز «رباب» را نشنیده باشد.
رباب با صدای لطیفی که از خود بیرون می دهد نوازنده، روح و روان آدمی بوده و شنیدن آن در هر زمانی و مکانی لذت و آرامش را به ارمغان می آورد. مردم افغانستان به خصوص آنانیکه که قدر هنر را می دانند رباب و رباب نوازان را ارج می نهند. شهرت رباب و رباب نوازان افغانستان تنها در افغانستان نه بلکه در جهان شهرت بسزایی دارد. یکی از تاریخ نگاران مشهور انگلیسی به نام «الفنستون» در کتاب «افغانان» در جایی از فرهنگ و نژاد، از ساز های افغانی نام گرفته و به رباب نیز اشاره نموده و نوشته است که: «افغانان پس از صرف غذا دایره وار نشسته داستان و غزل می خوانند و برخی از ایشان با نی، سرنده، سرنا و رباب آواز خوان را همراهی می کنند». با توجه به سیاحتی که الفنستون در افغانستان داشته است این کتاب او نشان می دهد که در زمان سفر او به افغانستان رباب افغانی در شهر های ننگرهار، پکتیا، لوگر، کابل، غزنی، کندهار و برخی از شهر های دیگر که او از آنها نام نمی برد بسیار مروج بوده است.
ساز رباب که صدای زیبا و دلنشینی دارد در دربار شاهان نیز جایگاه خود را داشته است. (بیلی، ۱۳۸۹، ص ۳۹) به عقیده برخی از پژوهشگران تاریخ افغانستان امیر حبیب الله خان و شاه امان خان نیز گاهی به نواختن رباب مبادرت می ورزیده اند.
ظاهرا رباب از الات موسیقی مشهور افغانستان است که از زمان ایجاد تا کنون تغییرات زیادی در ساختمان و تعداد تار های آن وارد نشده است. این ساز از سه قسمت (سر، تنه و کاسه) تشکیل یافته و دارای دسته ای کوتاه می باشد. با وجود همه نا بسامانی ها، جنگ ها و بی ثباتی ها در افغانستان، رباب همواره طرفداران خود را داشته و به خصوص از قرن ۱۸ به بعد نواختن این ساز در افغانستان بیشتر مروج شده است. از استادان بزرگی که رباب را نواخته اند می توان از استاد محمد عمر بزرگترین نوازنده رباب یاد نمود.
سرآهنگ بزرگ استاد موسیقی افغانستان شعری از صائب در وصف رباب را می خواند و لرزه به تن می افکند:
هوالغفور ز جوش شراب می شنوم
صدای باب بهشت از رباب می شنوم
تفاوت است میان شنیدن من و تو
تو بستن درو من فتح باب می شنوم
به هر حال با وجود اینکه در رابطه به رباب، تاریخچه و گذشته آن مقالاتی نوشته شده و در کتابها مباحثی در این رابطه وجود دارد، هنوز نمی توان تحقیق بسیار منسجم در رابطه به رباب را به سادگی یافت. از طرفی آموزش رباب که از آلات پیچیده موسیقی به شمار می رود نیز به صورت سنتی در کشور های افغانستان، هند و پاکستان مرسوم بوده است.
بسیاری ها دوست دارند رباب را یاد بگیرند و نیاز به راهنمایی دارند. از آنجایی که راهنما و استاد رباب در همه جا به سادگی میسر نیست در نظر گرفتم تا این مجموعه را به عنوان مقدمه ای جهت آموختن رباب تنظیم و در اختیار علاقه مندان آن قرار دهم. امیدوارم در آینده بتوانم این مجموعه را کاملتر نموده، به توسعه این ساز با ارزش و دلنواز کمکی کرده باشم.